بیرینجی دونیا محاریبه سیندن سونرا ،آمریکانین گوج قازانماسی بیر آنلامدا ایللر بویو اروپا دربارلارینین حکم سوردوقلاری دوزه نین ، سسیز بیر شکیلده ده ییشدیره ره ک بویوک سرمایه نین الینه کئچمه سی دئمک ایدی!
سونرا سی، ایکینجی دونیا محاریبه سی ایسه آمریکا نین ( گلوبال سرمایه )سوپر گوج اولما یولونو آچمیشدیر. او تاریخده ن سوزده ایکی قطب لی دونیا یاراندی . امریکا و روسیه نین ، دونیا گوروشلری نه قده ر فرقلی گورونسه ده، سوموروله جک اولکه لری اوز بلوک لارینا چکیب ، یئنی سیاسی جغرافیانی برپا ائتمه ک ده یازیلمایان بیر ایش بیرلیگینی گورمک او قده رده زور دئییل ایدی! هر ایکی سیستیم (قورولوش طرزی ) قوروجولاری سوزده میللتلرین آزادلیغیندان و عدالتدن دانیشیب ، خالقلاری آلداتاراق ، اوز سومورو سیستملرین دوام ائتدیرمک مقصدی گودوردو.
بئله بیر دورومدا اونلار، بوتون دونیانی اوز حیات خلوتی حساب ائده ره ک ، هئچ بیر قارشی حرکته ایجازه وئرمیردیلر. بو دووره ده خوش نییتلی میللی قورتولوش ساواشلاریدا بو ایکی قدرتین موداخیله سیله اوز حقیقی یولوندان اوزاقلاشیب ، ایکی رقیب سیستئمین ساواش مئیدانینا چئوریلیردی. طبیعی دیرکی بئله خارجی جهدلر بیر حرکتین حقانییتی ، یاخود بیر میللتینین آزادلیق ایستکلرینی نفی ائده بیلمه ز ، او میللتین آیدین و ضیالیلارینی و آزادلیق سئوه رلرینی سوال آلتینا آپارا بیلمز و باشلاتیلان حرکتی ده خدشهدار ائده بیلمز.
ا.ی.ر.ا.ن آدلانان اولکه یه گلدیکده بورادا اربابلارین ایستک و پیلانی اساسیندا کودتا واسیطه سیله حاکمییته گتیریله ن قولدور ریضا میرپنج ،اونا وئریلمیش «آریاچیلیق اویونجاغینی » جیدییه آلاراق هیتلرین آردینجا گئتمه هوسینه دوشموشدور. آمما اونو حاکمییته گتیره ن اینگیلیس و اوروسلار حاضیرلیق ایشینه باشلانمیش یئنی دونیا دوزه نی نده قولدور رضایا داها یئر یوخودی. ائله بوناگوره ده گتیردیکلری کیمی گئجه ایله اولکه دن اوزاقلاشدیردیلار !
متفیق لرین باشینی چه کن اوروسلار و آمریکا ( و اینگیلیس) هیتلره یاردیم ائتمه نی بهانه ائده رک اولکه نی ایشغال ائدیب و قولدور رضانی موریس آداسینا گوتوردولر و اوغلونو، یئنی دوزه لمیش دونیا سیستئمینده آتاسینا وئریله ن مسئولییتینی قبول ائتدیغی اوچون ایش باشینا گه تیردیلر( میرپنجی تووله دن چیخاردیب شاهلیغا گتیره نلر سونرالیقدا اونلارین طرفینده ن اویقولاناجاق سیاسته زمینه یاراتماق اوچون اونا پهلوی آدینی تاخدیلار. دوغرو سو بو کی «سنی گتیرن سنه دییر گت» سوزو گرچک آنلامدا رضا قولدور و اونون اوغلونا عایید اولان بیر لاف اولاً بیلیر نه ایسه بونو آنلاماقدا چوخلاری زورلیق چکیر !)
میر پنجین ، اولکه دن چیخاریلماسی ایله استبدادینین ضعیفله مه سی و سیاسی اوتوریته نین ضربه آلماسی ، رئژیمه قارشی مبارزه ائدن سیاسی زیندانیلارین بوراخیلماسی ایله نتیجه لندی … سورگونده کی لر سورگونلرده ن قاییتدیلار. یارانان بوشلوقدان اجتماعی حرکتلر گوجلندی و سیاسی فیرقه لر(پارتیالار) فعالیته باشلادیلار و اولکه ده یئنیده ن آزادلیق سس لری اوجالدی. طبیعی اولاراق بو حرکتین مرکزینده مشروطه و خیابانی حرکتلرینین اشتراکچیلاری وار ایدیلار.
تجروه بیه دایاناراق بو فضانین کئچیجی اولوب و حاکمیت تزلیک ده اوزونو توپارلایب سالدیرییه کئچه جکی هرکسه معلوم ایدی .
پیشه وری آذربایجان روزنامه سینده یازیردی: «محاربه خاتمه تاپار-تاپماز اولکه میزده ارتجاعی عنصرلر باش قالدیریب ۲۰ ایلیک استبداد و دیکتاتورلوق اصولونو دوباره دیریلتمه یه باشلامیشلار… بیز بیلمیریک آتلانتیک منشوری نه اولدو، پوتچسدام کنفرانسینین رأیلاری یئنه ایرانا شامل اولا بیلمه دی؟! اوندان علاوه منشور آتلانتیک بوتون دونیا ملتلرینه اوز مقدراتینی تأمین ائتمک حققینی وئرمیشدیر. بیز آذربایجانلیلاردا بو حقدن استفاده ائدیب …اؤز سرنوشتیمیزی تعیین ائدیب و وئردیگیمیز بؤیوک قربانلار باهاسینا الده ائدیلن قانون اساسینی دیریتمگ ایستیه ییریک.»
رضا قولدورون غیر فارس میللتلره قارشی قدّارجا فیزیکی و کولتورل سالدیرلاری نه یازیق کی، یئنی دوزن یارادان دولتلرین محمد رضا پهلوی نی حمایلرینه آلمالاری ایله تزه بیر بویوت قازاندی .
پیشه ورینین ۱۳۲۴ نجی ایل تبریزین شیر و خورشید سالونداکی نطقوندا دئیردی : «وضعیت ائله آغیر بیر حال آلدی کی ، آرتیق تهراندا اوتوروب مقاله یازمادان نطق ائتمکدن بیر نتیجه اولا بیلمیه جگینی یقین ائتدیم….. بو فیکرین حقیقتی او وقت نظریمده داها آشکار بیر صورتده جلوه ائتدیکی، دؤلتین مسئول مامورلاری ایله آزربایجان خلقینین تظلم و دادخواه لیق تلگرافلاری حقینده مذاکره ائتدیم. و صدر دئدی : بیر تلگراف اولماسین مین تلگراف اولسون من بو کیمی بوش سؤزلره جواب وئرمه یه جه یم. بو سؤزلرین آیری جوابی اولابیلمزدی، گرک خلقه مراجعت ائتمک. خلقین یومروغون گوجوایله آزادلیغی تامین ائتمک.»
تأسف لر ایله بعضی میللیت چیلریمیز اوزلری بیلمه دن آزربایجانین آزادلیق یولوندا فداکارلیقلار ائده ره ک ارتجاع و استثمارچیلارین الی ایله شهید اولان قهرمانلاریمیزی و خصوصی ایله ستارخانی ایران اوچون ساواشان و تورک سلاله سینی ییخان بیریسی گورورلر ، ویا خود پیشه وری نی پهلوی چیلر کیمی سوییت لرین آدامی کیمی آدلاندیریللار! بونلارا ان قیسا و سندلی جواب میللی دولتیمیزین قورولوشوندا یئر آلان شخص لرین آدلاریدیر. هئچ شبهه سیز ستارخان و مجاهدلری قالسایدلار مطلقا بو میللی حرکتده یئر آلاجاقدیلار و اگر سوییت لر و یئنی دوزه ن آغالاری اولماسیدی بوگون او فداکارلیقلار نتیجه سینده تاریخ مستقیل دولتیمزین قورولماسینا شاهد اولاجاق ایدی!
فرقه نین مؤسسلری و قاباقجیللاری :
– جعفرپیشه وری(جنگل حرکاتینین فعال رهبرلریندن)
– نظام الدوله رفیعی (فرقه نین مؤسسلریندن و مشروطه انقلابی زمانی آذربایجان انجمنین عضوو)
– حاجی عظیم خان (ستارخانین قارداشی)
– مستشارالدوله (مشروطه دورو آذربایجان انجمنین عضوو)
– میرزه نوراله خانیکانی (مشروطه انقلابینین ان مشهور قهرمان مجاهد رهبرلریندن)
– نعمت آقاولی صمصام (مشروطه انقلابیندا ستارخان مجاهدلریندن)
– مرندلی برهانی (خیابانی قیامی اشتراکچیلاریندان)
– علی فطرت (شاعیر مشروطه آزادیخواهلاریندان)
– علی قهرمانی (ستارخان آتلیلارینین رئیسی و خیابانی قیامی انقلابچیسی)
و …
۱۳۲۴نجی ایل شهریور آیینین۱۲ سینده فرقه نین ۱۲ ماده دن عبارت اولان مراجعت نامه سی نشر اولوندو و آذربایجان دموکرات فرقه سی ایشه باشلادی. بو مراجعت نامه فرقه نین آذربایجان باره ده اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و میللی احتیاجلاری اساسیندا حاضیرلانمیش ایدی.
اما ایرقچی دولت یئنی اربابلارینین حمایه سینه آرخالاناراق تکلیفی مهر آییندا رد ائتدی ،بئله لیکله بیر داها معلوم اولدوکی، تهران آذربایجانین قانونی حقینی دینج یولیله وئرمیه جکدیر.
فرقه یارانمیش امکانی الدن وئره بیلمزدی بونا گورهده مستقیل حرکت ائتمه لیدیر. میللتین ایستک و آرزولارینی حیاتا کئچیره ن تشکیلات لازمایدی بو ایش اوچون خالق کنفرانسلاری یاراتسین. میللته مراجعت اولوندو.خلق کنفرانسلاریندا اون مینلرجه امضایا مالک اولان قرارلا تهرانا منتظر اولمادان میللی آزادلیق تأمین ائده ن میللی حکومت تشکیلاتی طلب ائده ن تصمیم نامه لر سئل کیمی آخیب تبریزه گلدی، فرقه ایسه خلقیمیزین روحوندان قوپان بو بویوک نفسه لاقید قالا بیلمز و خلقی اوز حالینا قویا بیلمزدی. اونا گوره چوخ سریع بیر صورتده خلق کنفرانسلارین آرزولارینی عملی ائتمک و خلقین سسینین تمرکز وئرمک اوچون دولت قورولدو!
ملی حکومتین گوردوغو ایشلر!
بویوک اجتماعی ایشلر گورمک اوچون بیر ایل چوخ آز بیر مدتدیر. اما میللی حکومت میللتین گوجونو آرخاسینا آلاراق بیر ایل عرضینده، تهران حکومتینین ایللر بویو گورمه دیگی ایشلری گوردو. بونودا علاوه ائتمک لازیمدیرکی، اصلاحات اوچون پول لازیمدیر. لاکن تهران حکومتی فرصتدن استفاده ائدیب تبریز بانکلاریندا اولان نقد پوللاری چکیب آپارمیشدی. بئله کی فرقه بانکلاری تحویل آلاندا دولت بانکیندا «ایکی میلیون و ایکی یوزمین تومن» آیری بانکلاردا ایسه «یاریم میلیون تومن» پول واریدی. بونون مقابلینده بانکلار ۱۰میلیون تومن خلقه بورجلو ایدیلار. بوندان علاوه میللی حکومت آذر آیی بابتیندن کارمندلره اون میلیون تومنده آرتیق حقوق وئرمه لیدی. دئمک میللی حکومت ایش اوستونه گلنده بوش الیله ایشه باشلامیشدی. بونون مقابلینده آذربایجانین بوتون کندلری، شهرلری آبادلیق، اقتصاد، معاریف، ایش و سایره جهتلردن اولدوقجا گؤزهگه لیم آددیم لار آتدی .بو باشاریلار او قده ر مهم و گوزله گورلوردوکی حتی آزربایجان دوشمانلاری اونا اعتراف ائتمیش لر.
نه یازیق کی آذربایجان میللی دولتی ، قوزئی ده اولدوغو کیمی بین الملل آکتورلار و ده نگه لرین قربانیسی اولدی، ۲۱ آذر ۱۳۲۵ ده تهران ایشغالچی اوردوسو ایکی بولوکون ، رضایتینی آلدیقدان سونرا آزربایجانا هجوم ائدیب و اون مینلرجه قهرمان انسانیمیزین أولومونه ، بیر او قده ر ین ده یاخالانیب و یا سورگون ائدیلمه سیله نتیجه لندی . یوز مینه یاخین فرقه منصوبو آرازی گئچه ره ک وطنین قوزئیینه کئچمه یه مجبور اولدولار. اوزوموزده ن اولان تورک لر ! و اوروسلارا قوللوقچولوق ائده نلر! اونلارین چوخونو سیبری دوشرگه لرینه گونده ردیلر. چوخلاری بو دوشرگه لرده وطن حسرتی ایله دونیالارینی ده ییشدیلر.
او تاریخده ن ۷۲ ایل کئچیر ، باشقا سوزله دئسک ۷۲ ایلدیرکی وطن فارس ایرقچیلاری نین ایشغالی آلتیندادیر. تأسوفله اوروس و فارس دوشمنلریمیز ایستیقلال مرامنامه سی نین ۲۱ آذرین ایلدونومونده یاییلماسینا ایجازه وئرمه دیلر ،و او گون خیابالاری میللتیمیزین قانینا بله دیلر.
فرقه نه ائتمه لیدی؟
بیزجه فرقه دونیا داکی اولوب بیتن لری اولدوغو کیمی یوخ ، گوروندوغو کیمی آنالیز ائتدی ! یعنی ایکی قطب لی دونیادا آزادلیغی الده ائتمک اوچون بیریسینین یانیندا یئر آلماقی سئچمک مجبورییتینده قالدی .
پیشه وری و دوستلاری کئچمیش لری و باغلی اولدوقلاری دونیا گوروشونه دایاناراق أوزلرینجه ان دوغرو یولو سئچتیلر، یعنی بیر دوشونجه کی میللتلره آمپریال گوچلرده ن قورتولمانی ، اجتماعی عدالت و رفاهی واد ائدیردی!؟
اما نه یازیق کی استالین و سوزده روس ایرقچی –سوسیالیست لر عینی ایران آدلانان اولکه نین سوزده سول تشکیلات لاری کیمی روسیه نین تمامییتی و میللی منافعین باشقا میللت لردن داها اوستون گورورودولر، و ائله اونون اوچون ده آزربایجان تورک میللتینین آزادلیق حرکاتینین قانا بولانماسینا گوز یومدولار! چونکی گونئی آزربایجاندا دئموکراتیک مستقیل دولتین یارانماسی اوز تاثیرینی قوزئی آزربایجانا قویماسیندان قورخوردولار.
پیشه وری نین باکیدا عمومی مجلسیده باقروفا دئدیی بیر جومله واردیر: «بیز سیزه حدینده ن چوخ اینادیق.» باقر اوفون اوتور یئره دئمه سی ، پیشه وری نین اعدام حوکمونون ایمضالانماسی دئمک ایدی.
خوش نییت لیلیک بیز آزربایجانلیلارین بلالاریندان بیریدیر . تئهران رئژیمینده ن سوزده قاچیب ، آزربایجانا سیغینان لار قافلانکودا اوز وظیفه لرینی یئرینه گتیردیلر !
بوگونکو آچیدان مسئله یه یاناشیرساق فدایی قووه لرین اوزون مدتلی بیر گیریلا و چریک ساواشی تدارک گوروب ،ایرقچی تئهران رئژیمینه قارشی اوزونو توپارلاماق ، اوزون مدتلی ایچ ساواشا عسگری ، ایقتیصادی و ایجتماعی باخیمدان قادیر اولمادیغی اوچون منطقه ده چیزیلان یئنی سیاسی خاریتا دا اوز یئرینی آلسایدی ! ان آزیندان گه له جه کده تورک میللتینه دوغرو امتیازلار الده ائده بیلیردی!
بیز نه اتملییک؟
بوگون مشروطیت ، خیابانی ، ۲۱ آذر و ۲۹ بهمندن درس آلیب ۱ خوردادی گوز قاباغیندا توتارساق آلینان درس لر اورتایا چیخیر:
- میللی حرکت هر نه شرایطده اولورسا اولسون حقلی داواسیندان واز کئچمه مه لی.
- استراتژی و تاکتیک لریمیزی دونیا دوزه نین ،اوجورکی وار دی و نه آرزو ائتدیگیمیز کیمی قورمالییق.
- رئژیم و اونون سوزده اپوزیسیونونا اینانمامالییق.
- مستقیل لیک خطینده قالمالییق.
- میللی بیرلیک و برابرلیغیمیز اوچون تشکیلات و قورولوشلارین بیر چاتی آلتیندا توپلانمالییق.
- حرکتیمیزین حقلی لیغینا ایناندیغیمیز اوچون اونو یالنیش و تجروبه اولونموش مئتودلارلا یوخ ، چاغداش و بین الملل حقوقا دایانان یوللارایله قاباغا آپارمالی ییق.
- ایشغال و استیلاچی دولت و عنصرلر اولورکن دینج حرکت لرین یانیندا ،بین الخالق حقلره دایاناراق مشروع مدافعه حقیمیزدن ده سینیرسیز بیر شکیلده یارارلانمالییق.
- گیزلیلیک و علنی فعالییت بیر بیرینه ترس یوخ تکمیل ائدیجی یول گورونمه لیدیر.
- بو گون میللی حرکتی زامانسیز بحث لر ( بایراق؛ رهبر و …)ایله مشغول ائتمک یئرینه دوشونمه لییک کی: «نه جور ـ نه سایاق فئدرالچیسی، بوتووچوسو، ایشچی سی ، ایش وئره نی ، دینلی سی، دین سیزی ، کومونیستی و رئفورمچوسو، اینقلابچیسی ایله بو میللی داوادا ، آنلاشما دیلی تاپا بیله ریک !؟»
- سیاسی ایدئولوژیک فرقلی لیک و رقابت طبیعی دیر، آنجاق مستقیل دولتیمیز قورولاندان سونرا پولورال بیر سیستم ایچینده، دموکراسی قایدالاری چرچیوه سینده ، ائل اوجاغیندا (پارلئمئنتودا) و اینفورماسییا داییره لرینده آپاریلمالیدیر.
- اونوتمامالییک کی ،بیزم دوشمانیمیز، میللی حرکت ایچینده کی فرقلی گوروشلر دئییل، تئهراندا اوتوران تئروریست ، ایرقچی ، مستعمره چی رئژیمدیر.
- ایچیمیزه نفوذ ائده ن مامور و مانقورت لار ایله ، تانیدیغمیزجا ، فرقلی گوروشده کی داواداشلاریمیزایله عینی دیل و متدلار ایله داورانمامالییق .
- ایستیلاچی گوجلر ایله قارشی –قارشیا قالیرکن ایرقجی رئژیمین بیزیم باش دوشمانیمیز و اونلارین استراتژیک دوستلوقلارینی اونوتمامالییک.
- اجتماعی ائیلم و اعتراضلاری وارسا یونه تمک ، یوخسا یاراتماق لازیم.
- اورمو گولو، تاریخی مناسیبت لر و اوزللیک ایله میللی قیامین ایل دونومو و ملی شهیدلریمیزین آنما مراسیم لری داها طنطنه لی قید اولونمالیدیر.
- کولتوروموز و أوزللیک ایله موسیقی میزه گونول وئره ن صنعت کارلاریمیزا دستک وئرمه لییک.
سیاسی تشکیلات لاریمیز اونوتمامالیدیرلارکی میللتیمیز تاریخ بویو هئچ بیر زامان اونلار اوچون صداقت ایله چالیشانلاری یالنیز قویمایب ،(نه اولو بابکین 23 ایل مجادیله سنده ، نه مشروطه دونمینده ، نه ۲۱ آذر قیامیندا و….. نه ۱خورداد و ۱۸ آبان دا) ، تأسف لر ایله سون زامانلاردا ،دونیا شرط لری و رئژیمین چیرکین پیلانلاری نتیجه سینده میللت و أونجولرین آراسی آرزو ائدیلدیغی کیمی دئییل . میللتیمیزین اعتمادینی قازانماق هر بیر وطن یولوندا چالیشان مبارز اوچون شرف دیر. و اینانیریق شانلی تاریخیمیزدن درس آلاراق بو شرفه بیزیم نسلیمیز نائیل اولاجاق.
یاشاسین ۲۱ آذرین شانلی خاطیره سی!
قهر اولسون ایرقچیُ ایستیلاچی قوه لر!
گونئی آزربایجان میللی یول تشکیلاتی
۱۹ آذر ۱۳۹۶