BIGtheme.net http://bigtheme.net/ecommerce/opencart OpenCart Templates
Ana Yaprak / ماهنامه راه نو / سویوق بولاغ

سویوق بولاغ

شهر و دیار آزربایجان جنوبی       (نقل از نشریه راه نو – ارگان اطلاع رسانی تشکیلات راه ملی آزربایجان جنوبی – شماره ۵ – فروردین۱۳۹۶)

سویوق بولاغ

( مهاباد )

سویوق بولاغ ( مهاباد ) یکی از شهرهای بزرگ استان آذربایجان غربی می باشد. این شهر در جنوب استان و در دامنه رشته جبال لند شیخان کوهستانی و خوش آب و هوا قرار دارد. سویوق بولاغ ( مهاباد ) شهری است که در ساحل شرقی رودخانه سویوق بولاغ واقع شده است و امروز به خاطر قرار گرفتن در مرکز تلاقی سه استان آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و کردستان از اهمیت خاصی برخوردار است.

سویوق بولاق در ابتدا آبادی کوچک و بی اهمیتی بوده است که در سال ۱۰۳۸ قمری و در اواخر حکومت شاه عباس صفوی، «بداق سلطان» حاکم وقت محل حاکمیت خود را به سویوق بولاغ ( مهاباد ) انتقال داد و در اقدامات ماندگاری آنرا را توسعه بخشید که از جمله اقدامات او می توان به ساخت مسجد سرخ که قدمت آن ها به ۴۰۰ سال پیش برمی گردد اشاره کرد.

شهرستان سویوق بولاغ ( مهاباد )

اکثر مردم این منطقه(۱) سنی مذهب میباشند بطوریکه مذهب و مردم این شهرستان سنی شافعی می باشد. و مابقی جمعیت این شهرستان را شیعیان تشکیل می دهند که اکثرا ترک می باشند.. گویش اکثریت مردم به زبانهای کردی سورانی، ترکی آذربایجانی است

سویوق بولاغ

نام شهرستان سویوق بولاغ ( مهاباد ) در گذشته به دلیل حاکمیت ترکان قاجار به زبان ترکی ابتدا «سویوق بلاِغ» و در دوره قاجاریه «ساوجبلاغ » بود که در زمان حکومت رضاخان و در راستای ترکستیزی به نام «مهاباد» تغییر داده شد.

اسم ساوجبلاغ یا سویوق بولاغ به معنای چشمه سرد است که یک واژه ترکی است. دو کلمه سویوقبه معنی سرما و بلاغبه معنی چشمه و در مجموع به معنای چشمه آب سرد تشکیل شده است.

چون در گذشته سطح آب سفره های زیرزمینی بالاتر از حد کنونی بود لذا چشمه های فراوانی در این ناحیه وجود داشت و به همین مناسبت این ناحیه موسوم به ساوجبلاغ گردید و بعضی ها هم مثل مرحوم آل احمد در کتاب اورازان در آثارشان نام شهرستان را ساوجبلاق نوشته اند.

دیدنی های شهرستان سویوق بولاغ ( مهاباد )

سویوق بولاغ در میان شهرهای استان آذربایجان غربی به عنوان یک شهر کاملا توریستی و با جذابیت های فراوان شناخته شده است و در ایام تعطیل به خصوص در فصل بهار و تابستان، سیل عظیم مسافران از شهرهای اطراف به سمت این شهر سرازیر می شود.

غار آبی سواولان (سهولان)

این غار آبی زیبا که نام این غار تغییریافته کلمه سواولان (سو=آب سو اولان= دارای آب) باشد که در زبان ترکی به معنی جایی است که در آنجا آب وجود دارد در ۴۳ کیلومتری جاده‌ی سویوق بولاغ ( مهاباد )بئی کندی( بوکان)، بعد از روستای «عیسی کند»، در کنار جاده واقع شده است.

این غار دو دهنه، بعد از غار علیصدر همدان، دومین غار آبی آذربایجان جنوبی است و از نظر آغاز پیدایش، به دوره دوم زمین‌شناسی (کرتاسه) بر می‌گردد. غار دارای سفره‌های آبی به صورت دریاچه‌ای صاف و زلال است و از چند حوضچه بزرگ که به وسیله دالان‌های آبی به هم متصل شده‌اند، تشکیل یافته است.

حمام میرزا رسول

قدمت آن به همراه مسجد جامع و حوضخانه های سنتی این شهر به دوران صفویه و قاجاریه بر می گردد . البته ساخت این بنا به صورت دقیق مشخص نیست ولی با توجه به فرم معماری بنا و احتمال هم دوره بودن آن با مسجد جامع شهر ، این بنا متعلق به دوره صفویه و قاجاریه است.

سایر آثار و ابنیه تاریخی و دیدنی :

مقبره بداق سلطان واقع در گورستان عمومی شهر مشهور به گورستان بداق سلطان

غار قرآن واقع در ارتفاعات روستای خراسانه بین سویوق بولاغ ( مهاباد ) و بئی کندی (بوکان)

آتشکده برده کونته واقع در ابتدای جاده سویوق بولاغ ( مهاباد )– اورمیه

ساختمان کوخی کورتکی واقع در جاده سویوق بولاغ ( مهاباد ) – ساری داش (سردشت)

حوضخانه شاه درویش واقع در خیابان طالقانی شرقی

حوضخانه رستم بیگ واقع در خیابان صلاح الدین شرقی

غار راکاد واقع در روستای اگری قاش( اندرقاش)

لوح تورگن

قلعه ایل تیمور

قلعه اوزون دره

پل سلطان

دژ قلات شاه

قلعه حمارم بیگ

سنگ قبر بیرم

کشف غار طبیعی بین سویوق بولاق (مهاباد) – خانا (پیرانشهر)

این غار که هنوز بطور کامل شناسایی نشده،شاید هرگونه گمانه زنی در رابطه با قدمت و گذشته آن ،عجولانه باشد. به گفته شاهدان و افراد محلی ، دارای دو ورودی بوده که در هر دو مورد ،امکان داخل شدن به آن ،بسیار سخت و مشکل می باشد.در داخل آن مقداری استخوان انسان پیدا شده که متعلق به چه زمان و دوره ویا چه کسانی است ،هنوز نامشخص می باشد.

قتل عام و پاکسازی قومی هدفمند!

سویوق‌بولاغ همچنانکه از نام شهر و استانش (آذربایجان) پیداست شهری بود ترک نشین که توسط شاه اسماعیل صفوی برپا گردیده، بعدها با تسلط عوامل دول استعماری به درون دربار و در پی اهدافی کاملا برنامه ریزی شده ،کردهای مکری از عراق به آذربایجان کوچانده شدند. بعداز استقرار آنها در اراضی آذربایجان با حمایت مالی ، سیاسی و نظامی از اکراد مهاجر کشتار سازمانیافته ای آغاز گشت، که به تغییز دموگرافیک شهر انجامید .در مورد این کشتار دو تن از محققین منصف کرد چنین نوشته اند:

۱محمد قاضی در کتاب خاطرات یک مترجم در مورد حمله اسماعیل سیمیتکو درپاییز سال ۱۳۰۰ شمسی مینویسد: «اهالی غیر کرد شهر درغاری پناه گرفتند و توانستند جانشان را نجات دهند. وی بعداز تصرف شهر بازار و دارائی ثروتمندان شهر را غارت کرده و چون خودش کرد بود به جز کردها همه را میکشد، مردم شهر از ترس کشتار همگی لباس کردی بر تن کرده و بالجبار همانند کردهای سنی دست بسته نماز میحواندند . تا شاید از قتل عام در امان بمانند . اسماعیل سیمیتکو از این کار مطلع شده و دستورداد همه اهالی شهر را درکنار رودحانه کنار شهر جمع کنند.وسپس از تک تک آنها خواست تا بگوبند پلو و چون مردم غیر کرد نمیتوانستند با لهجه کردی آن را ادا نمایند شناسائی و سپس کشته و به رودخانه انداخته می شدند

۲عبدالرحمان هژار شرفکندی چیشتی مجیوردر کتاب قتل عام و غارت مهاباد مینویسد:

«اسماعیل سیمیتکو که به نیت جنگ با غیر کردها مهاباد را اشغال کرده بود ، بعداز تصرف شهر حتی به اموال کردها نیز رحم نکرد اما آنها را نکشت،آنها هر کسی را که ترکی حرف میزد را می کشتند

با توجه به این دلایل تاریخی است که امروزه به راحتی می‌توان اثبات کرد که بعد از کشتار و فراری دادن تورکها که ساکنین بومی منطقه بودند و کوچ های هدفمند کردها حتی بعد از انقلاب ۱۹۷۹ که طی آن بالغ بر ۸۰۰هزار نفر کرد عراقی در اوایل جنگ هشت ساله بین رژیم حاکم بر تهران و بغداد ، به صورت زسمی و علنی به منطقه آورده و اِسکان داده شدند ترکیب جمعیت شهر به نفع کردها تغییر یافت !