BIGtheme.net http://bigtheme.net/ecommerce/opencart OpenCart Templates
Ana Yaprak / Umumi / مرامنامه (تشکیلات راه ملی آزربایجان جنوبی)

مرامنامه (تشکیلات راه ملی آزربایجان جنوبی)

ملی یول ، میللت یولودیر.
بو یولون صونو ، آزاده اولوس ، آزاد وطن دیر

مرامنامه

الف ) اساس پرنسیپلر
 
۱– « ملی یول تشکیلاتی» آزربایجان تورک میللتینین میللی منافعسینین پرنسیپلرینی اساس گؤتورک محقق اوتوز بئش میلیوننان آشقین گونئی آزربایجان تورکونون فارس شوونیزمی طرفیندن وبین الخالق ارتجاعنین کؤمگی ایله ضبط اولونموش اراضی‌ سینی‌ و میلی‌ حاکمیتینی اعاده ائتمک و اوز دولتچیلیگینی برپا ائتمک اوغروندا مباریزه آپاران میللی‌سیاسی قورومدور. «میللی یول تشکیلاتی» قیسساجأ اوزونو «ملی یول» تانیدیر.
۲ملی یول» هئچ بیر داخلی و یا خارجی گوجه ، دولته ، تشکیلاتا باغلی دئیلدیر ملی یول» ، آزربایجان باغیمسیز و میلی‌ فعال لارینين ایش بیرلیغی نتیجه سینده یارانان ، ایداره اولونان ، یانلیز میللی‌ ایراده یه گووه نرک یولا چیخان میللی‌ و باغیمسیز بیر تشکیلاتدیر.
۳– «ملی یول»ون حاکمیت استراتئژیسی ؛ واحید توپراق، واحید میلت و واحید دولت یارادیلماسیندان عبارتدیر.
۴– «ملی یول»آزربایجانلی لارین میللی‌ منافعسینین کشیکینده دورماسینی اوزونه وظیفه ادرک ، گونئی آزربایجاندا مستقل و دئموکراتیک دولت یاراتیلماسینی آزربایجانلی لارین میلی‌ حاقی اولاراق حساب ائدیر .
۵– «ملی یول» گونئی آزربایجاندا تورک ميلتينين میلت لشمه و میلی کیملییک لنمه سینی باشلیجا شرطلردن بیری حساب ائدیر و مدنییت ، زنگین میللی عنعنه یه سؤریکنمه لی و کولتورسل حیات عموم تورک مدنییتی نین ترکیب حیصه سینه چئوریلمه سینین طرفداری دی . عین حالدا کی ايرق, قان «دی. ان.‌‌ای» طبقه بندی سین قطعیت ایله رد ائده‌رک ایگرمی بیرینجي عصرده دمکراتیک اولکه لرين ، اوزلیکلده بیرلشمیش میللتلتر تشکیلاتینیدا ميللت و میللیت تعريفيني ( اوزونه آیید و مخصوص دیل ، وطن ، تاریخ ، عرف و عنعنه ) آذربايجان تورکلري ايچين قبول ائدير.
۶– «ملی یول» میللتین میلی‌ ایراده سینی هر گوجون اوستونده اولدوغونا اینانارق میللی مجادله میزین اوغور الده ائتمه سینده و اوز مقصدینه نائیل اولماق ایچون بوتون آزربایجانلیلارین اشتراکینی ضروری ساییر. بو باخیمدان سویوندان، دیلیندن، جینسیندن و اجتماعی و اقتصادی و دینی مذهبی و اینانج موقعیندن آسیلی و آیریم اولمایاراق هر بیر آزربایجانلینی قوتسال آزادلیق مبارزه سینده اؤز سیرالاریندا گؤرمک ایسته ییر.
۷– «ملی یول» دیگر تبلیغاتچی ،اجراچی و ایلمچی و عملیاتچی قوللاریلا بیرلیکده ، گونئی آزربایجانین مستقل لیگی اوغروندا ، مستبد و ایشقالچی رژیمه و هر کیمسه یه کی اونون یانیندا یئرآلمیش اولسون ، مبارزه اعلام ادیر و آزربایجان میللتینین میللی منافعسینی، دئموکراتیا و انسان حاقلارینی مدافعه ائدن مباریزه آپاران بوتون دیگر سیاسیاجتماعی پارتیالار، تشکیلاتلار،جمعیتلر، درنکلر و بو کيمي قوروملاریلا و خارجی دولتلر ایله منافعینن قیرمیزی چیزیگلری ایچریسینده علاقه نی و مذاکره نی و امکداشلیق و ایش بیرلیگینی یئترینجه دوغال و مقبول ساییر.
ب) وطن
۱– «آذربايجان» تورکلرين ابدي و تانیلمیش آنا وطنيدير.
۲آذربايجان توپراغي روس و قاجار ايمپراتورلوقلاري آراسيندا ساواش نتيجه‌سينده ايکي اساسي حيصه يه گونئيقوزئي يه پارچالانميشدير.
۳تاریخی گونئي آذربايجان اراضي سي اردبيل ، دوغو آذربايجان، باتی آذربايجان ، زنگان ، قزوين ، همدان ، تئهران و البرز و مرکزيي ايالتيلرینن و انزه‌لي و آستارا بؤلگه لری و کوردلرین ایالتینه الحاق اولونموش قوروه ، سونقور و بیجار شهرلری و گیلان ایالتینه الحاق اولونموش رشت شهرينن عبارتدیر.
۴آذربايجان توپراق و اراضي لری و اونون بیان اولونان تاريخي سرحداتي تارتيشمايا آچيق بير قونو دئييل.
ج) حاکمیت و دولتچیلیک
۱– «ملی یول» اينانجينا گؤره دولتین اساس گوج قايناغي ، ميللتين ميللي ايراده‌سي بيلير ودولتین تک قوللوق ائتديغي يئري ، ميللتدير ، آزربایجان حاکمیتینده هرهانسی بیر دولتتین مشروعییتینی (لئگیتیملیگی)یالنیز آزربایجان خالقی نین چوخلوغونون اراده سی و دئموکراتیک سئچکی یولو ایله تانینمالیدیر.
۲– «ملی یول» میللی‌ دولتچیلیک اساس لاری آذربایجان خالقی نین میللی‌ اراده سیی ومیلی‌ منافه سیی اوستونده قورولور.
۳– «ملی یول» گونئی آزربایجانلی لارین میللی‌ قورتولوشو ، میللی‌ گلجکلری ،میللی‌ رفاه و سعادتی، یانلیز گونئی آزربایجاندا میللی ، مستقل، چاغداش، دونیوی(لایک)، دئموکراتیک، عدالتلی و حقوقی تملی دولتینین یارانیشی ،«گونئی آزربایجان میللی‌ جومهوریتی»نین قورلوشو اوغروندا مباریزه آپاریر.
۴– «ملی یول» دموکراتیک پرنسیپلری وتاریخی‌میللی‌ گئرچکلری اساس گؤتوررک گونئی آزربایجاندا ، «آزربایجان تورکچه سی‌» رسمی دولت دیلی اولاراق تانیماقدادیر. آزربایجان دا آزینلیقلارین دیلی ، «تورکچه» یانیندا دولت طرفیندن رسمی‌ تانینیب قورونمالیدیر.
۵ – «ملی یول»تاریخی آزربایجان توپراقلارينيدا قورولان «گونئی آزربایجان جومهوریت» دولتین ، قونشو میللتلر ایله اوزسرحدلرینی، تاریخی فاکتلار آساسیندا و بین الخالق نورمالارا دایاناراق، مذاکره و دوستلوق ایچینده جیزیلماسینین طرفداریدیر.
۶- آزربایجاندا هر هانسی بیر دولتین مشروعییتینی (لئگیتیملیگی) یالنیز آزربایجان خالقی نین چوخلوغونون اراده سی و دئموکراتیک سئچکی یولو ایله تانینمالیدیر.
۷– «ملی یول» گونئی آزربایجان اراضی‌ سی‌ ايشغالا و پارچالانمایا معروض قالمادن اونجه (۲۲ فوریه ۱۹۲۱۳ اسفند ۱۲۹۹کودتاسی) قاجارممالک محروسه امپرياسيندا اولان آذربايجان خودموختار ايالتي و سلطان نشین ایالتین سرحداتین گونئي آذربايجان اراضيسی وسرحداتي اولاراق ساوونیر.
۸- «ملی یول» ون میللی‌ و‌ دمکراتیک دولتچیلیک پولیتیکاسیندا دولتی یونتن مشروع حاکمیت لرین و حاکمیته طالب اولان سیاسی قوروملارین هرهانسی بیر ایدئولوگییا اساسیندا (میلی‌ سوسیال – لیبرال و …) آزاد فعالیت گوسترمه لرینی آنا یاسا قانونلارین پوزماماق و میللی منافعه تهلیکه سالماماق شرطی ایله, دوغال ساییر.
۹ملی یول» میللی‌ وتاریخی فاکتورلاری اؤزرینده عکس ائتدیرن آزربایجان تورکلرین میللی بایراغی و عین زماندا گونوموزده قوزی ده دالغالانان دولت بایراغین ( گؤی، آل، یاشیل,‌اورتاسیندا آی پارا و سکگیز گوشه لی اولدوز) گونئی ده‌‌‌ آزربایجانلی لاریندا عین زاماندا میللی بایراغی اولاراق قبول ائدییر.
۱۰ملی یول» دولتچیلیک اساسلاریندا واستراتژیسینده ، قوزئي آذربايجان دؤولتيني ، بيرينجي و ابدی اؤزموتفيقي حساب ائدير و قوزئي آذربايجان حاکمیت اساسلاريني واراضي بوتؤولوغونو هر یرده و هر شرطده ساوونور و قوزيده آزربايجان ميللتينين منفعتلري ني مدافعه ائدير.
۱۱- «ملی یول» دولتچیلیک اساسلاریندا ، دوولت بروکراسيسي ، يانليز آنا یاسا چرچیوه سینده و شخص لرين لياقتئ و تحصیلي اؤزره يارانير.
۱۲- «ملی یول» دولتچیلیک اساسلاریندا ، آزربايجان دولتی ، ميللتينين میللی منفعتلري و اونون هر ساحه ده اینکیشافی اوغروندا , ديگر دؤولتلر ايله صلح و دوستلوق ایچری سینده ایکی طرفلی ايليشکيلر قورور و ملی منافع اوست‌اوسته دوشن دولتلریله مناسبتلره داها چوخ اوستونلوک ورییر.
۱۳ملی یول» خاریجی پولیتیکاسیندا، دولت آذربايجان خاريجينده ياشايان آذربايجان تورکلرينين ميللي و مدنی حقوقلارینی قوروماق اوچون اونلارين ياشاديقلاري اولکه لرين دؤولتلري ايله ديپلوماتيک علاقه لر ، اقتصادی آنلاشمالار یاراتمالیدیر. دیگر اولکه لرده کی آزربایجان لی لارین یاشام شرایطین او اولکه لرین آزربایجان توپراقلاریندا یاشایان نفوس لارینین شرایط ایله قارشی لیقلی استثنا سایلا بیلیر.
د) میللی‌ قورتولوش و گئچيجي حاکمیت
۱– «ملی یول» میللی‌ ایراده یه دایاناراق آزربايجانی هر ساحده استعمار و اشغالدان قورتاريب آذربايجان تاريخي اراضيسينيده آزربايجان میللی‌ دؤولتيني « باغیمسیز گونئی آزربایجان جومهوریتی » آدی آلتیندا قوروب و آزربايجانین باغيمسزيليغيني ائلان ائده‌جک .
۲– «ملی یول» مووقتي حاکمييت قوروب و يئني دؤولتين ثابيتليغي و دوامی اوچون ، دؤولتي آياقدا توتان سیستمی‌ واؤنملي ناظيرليغلري ، عدلیه ، بوروکراسی و امنیت اوراقانلاريني یاراتاجاق.
۳– «ملی یول» قوردوغو ینی‌ موقت حاکمیت ده «سئچکي آناياساسينی» حاضيرلياراق ، اونو میللی‌ رفراندوم دان کئچيره‌جک سئچکي آناياساسينا» اویغون ، سیاسی پارتیلر رسمی‌ اولاراق سئچکی لرده یاریشماق اوچون قیدیاتدان کچیب اوز پروقرملارینی و میللت وکیلرینی آچیقلیاجاقلار . «ملی یول» موقتی حاکمیتی بوتون سیاسی قوروملارین تبلیغاتلارینا و تانیتیملارینا مساعدت و امکان یاراداجاقدیر.
۴– «ملی یول» مووقتي حاکمیتی رفراندوم دان قبول اولان «سچکی آنا یاساسینا» اویغون,سئچیم باراژی(سد ) اولمادان ۱۲ آي تا ۲۴ آي آراسيندا میللی مجليس و بلدیه سئچکيلريني گئچيره ‌جک ملی یول» مجليس سئچکی لرينده بير سياسي پارتي کيمي ديگر سياسي پارتيلر ايلئه اشيت یاریشاجاق.چوخونلوق اويو ايله قاليب چيخان پارتی یا پارتیلره حاکمییتی تحویل وئريب و موقتی حاکمیت سونا چاتاجاق . او گوونه قدر بو مرامنامه موقتی حاکمیتین آنا یاساسیدیر .
ه) میللی پارلمان
۱ – «ملی یول »آزربايجان اوچون دونیادا موجود اولان ان دمکراتیک و گوجلورژیملر ایچریسنده و‌ آزربایجاندا دولتچیلیک گلنکلرینه اویغون وگونوموز آزربايجانين سیاسی کولتورونه مناسب دولت سیستمی و حاکمیت شیوه سی «چوخ پارتیالی پارلمان جومهوریت»ینده گورور.
۲– «ملی یول» میللی‌ پارلمانی ، میللتین گوجو واراده سینین تجلی‌ اتدیغی یئر اولاراق گورور. «گونئی آزربایجان میللی‌ جومهوریتینده » میللتین آزاد اراده سی آلتیندا میللی پارلمان هر طورلو قونولاردا ، قانون چیخارماخ و مللتین و اولکه نین طالعینی‌ تعیین ادیجی قرارلار آلماقا مشروعیتی و صلاحیتی واردیر.(ميللي مجليسين تنظيمله‌ممه‌سيييله ، آنا یاسانین تمل قانون لارینی تعیین ائتمک ،دییشکلیک گتیرمک یانلیز میلی‌ رفراندوملا مومکوندور)
۳مستقل آزربایجان پارلمانیندا سياسي پارتييالار آذربايجانين بوتون ایل و ايلچه‌لرينده و کندلرده آزادفعالييت گؤسته‌رییب میلته اوز سیاسی برنامه لرین سونوب و ميلت وکيللرينی تانیداراق عدالتلي یاریشاجاقلار. پارتييالار میللتدن ییغدیقلاری رای و سس ساينا گوره مجلس ده تمثیل اولوناجاق لار.
۴سئچيلن میلی‌ مجلیسین ایلک ایشی قئيديياتدان کئچن بوتون مشروع سیاسی پارتيلرينین ايشتيراک ايله, اوزمانلار باشدا اولماقلا بیرلیکده کومسيونلار ياراديب وکومسيونلار قیسسا زاماندا آنا یاساسینی تنظیم لییب و ميللي مجليسه سونسولار. ميللي مجليسدن قبول اولان سون آنا ياسا ميلتين رئفراندوموندان کئچمه‌ليدير.
۵بوتون دینی ، اتنیک وسیاسی آزینلیقلار, سایلارینا گوره‌ میلی‌ پارلمان دا مستقل میللت وکیلی و یا آزینلیک فراکسیونلاری کیمی‌ تمثیل الونمالیدیر.
۶میللی پارلمان ، بولگه بلدیه مجالسینین قرارلارینا اعتراض اولورسا نظارت صاحیبی دیر.
۷حاکمیتین باشی‌ ، باش وزیر(نخست‌وزیر ) دیر. هر ۴ ايلدن بير سچکی ایله ان چوخ میللت وکیلرینی پارلامانا یوللایان پارتی باشقانی ,باش وزیر اولاراق، وزیرلر کابینه سین و يئني حاکمیتی قورور.
۸دولتین باشی‌ جمهور باشقانییندیر .هر ۵ ايلدن بير جمهور باشقانی میلی‌ پارلمان دا میلتین سچدیغی میللت وکیلرین سسی ایله سئچیلیر . میللی‌ پارلمانا و حاکمیتلرین عمل لرینه وبوروکراسی یه نظارت ادن جمهور باشقانیدیر. جمهور باشقانی نظارتین باشی‌ اولاراق طرف سیز ، باغیمسیز و هئچ بیر تشکیلاتا وسیاسی حزبه باغلی اولمامالیدیر.
۹پارلمانین باشی ، مجلس باشقانیدیر. هر ۵ ايلدن بيرپارلمان باشقانی میلی‌ پارلمان دا میلتین سئچدیغی میللت وکیللرین سسی ایله سئچیلیر .پارلئماني ايداره ائدن ، سياسي پارتيللرين ميللت وکيللرينه ، چيخاريلان قانونلارا و مجليسده‌کي سئچيملره نظارت ائدن مجليس باشقانيدير.پارلمان باشقانی طرف سیز ، باغیمسیز و هئچ بیر تشکیلاتا وسیاسی حزبه باغلی اولمامالیدیر.
۱۰دولت بروکراسيسي ، آنا یاسا قانونلاری اساسیندا باشاري و تحصيل ، لیاقت و دوروستلوک فاکتورلاری اوستونده قورولاراق بوتون آزربایجانلیلارا ائشیت و برابر و آيريمجيليک قويمادان ، قوللوق ائده‌جک.
و) بوتؤولوک
۱«میللی یول» حساب ائدیر کی، آزربایجان بو گونکو دؤنمده اراضی اعتباری ایله پارچالانمیش اولسادا آذربايجان تورکو اؤز ميللي کيمليکيني و بوتؤولوک روحونو قورويوب ساخلاميش وآزربایجان سیاسی جهت دن پارچالانسادا, میللی، معنوی، مدنی و اخلاقی جهتدن بوتؤودور.
۲ – «ملی یول» آزربایجان خالقینین سعادت و رفاهی و امنیتی ، آذربایجانین تام شکیلده مستقل لیگینی و ائلجه ده آذربایجان خالقینین قاباقجیل خالقلار سیراسیندا یئر توتماسینین تکجه یولونو ، گونئی و قوزئین بیرلشمه سینده آذربایجانین بوتؤولویونده گورور. بو پروسئه نين ایررلمسی آرازین ایکی طرفینده اولان آزربایجان ميللتينين ميللي ايراده سيندن آسيليدير.
۳ –«ملی یول» بوتؤولوک اوغروندا فعالیتی اؤزونون اَن مقدس وظیفه سی کیمی باخیر.
۴– «ملی یول» گونئی و قوزئی آذربایجان دؤولتلرینی بین الخالق ناظیرلر نظارتی آلتیندا برپا اولونان سئچگی لر اساسی اییله بیرلشمه سینی اَن گرکلی یول حساب ائدیر. بیرلشمه پروسه سی واحد آزربایجان و یا فدرال شکلینده بولگه سل اتحادی ایله باش تاپا بیلیر.
ز) آزربایجانچیلیق
۱آزربایجان دا دوغولان بیر شخص اتنیکی و دینی منصوبیت دن آسیلی اولمایارق آزربایجانلی دیر. آذربایجاندا یاشایان هر بیر شخص ، دینیندن، دیلیندن، جنسیندن و اجتماعی منسوبیتیندن آسیلی اولمایاراق برابر وطنداشلیق حوقوقونا مالیکدیر و آزربایجان اونون وطنی ساییلیر.
۲آذربایجان وطن آنلاییشی» و «آذربایجانچیلیق ایدئیاسی» آزربایجانلی لارین اونملی کیملیک کدلاماسی کیمی‌, آذربایجاندا یاشایان بوتون وطنداشلار اوچون مقدس مفکوره یه چئوریلمه لیدیر.
۳هر بیر آزربایجان وطنداشی اؤلکه نین دیرچلمه سینی و بین الخالق عالمده لایقینجه یئر توتماسینی اؤزونون مقد س بورجو کیمی حساب ائتمه لیدیر.
۴نسیل لر بویو آزربایجاندا یاشایان هر بیر وطنداش بو توپراغین حقیقی وارثی حساب اولونمالیدیر.
۵آذربايجان چوخونلوق تورکلرين وطني اولسادا آذربايجان اراضيسينده باشقا خالقلاردا ياشاماقدادير. آذربايجان دؤولتي ديني و ميللي آزينليقلارين سايلارينا گؤره اؤز اينانجالاري و کيمليکلرينين ياشاتماسينا دستک و شرایط یاراتمالیدیر.
ح) باغیمسیز میللی عدلیه
۱عدالتلی ، اخلاقلی و حقوق تملی دولتین اولماسی اوچون محکمه لر و یارقی سیستمی‌ ، تماماً مستقل الوب و دولتین سیاسی اورقانلاریندان باغیمسیز اولمالیدیر. دؤولت حقوق بیلیم یورد لاریندان( یونورسیتلریندن) باغیمسیز , عالی‌ ایتیملی‌ یارقی منصوب لاری یتیشدیرملیدیر.
۲بوتون یارقی سیستمینین و یارقی منصوب لارینین باغلی الدوغو تکجه پرنسیب دولتین «حقوق و جزا آنا یاساسی» قانونلاریدیر. آنا یاسا قانونلاری اساسیندا توپلومون و دولتین بوتون طبقه لریینده باغیمسیز یارقی و باغیمسیز عدالت دیوانلارین الی ایله، نظم و عدالت ، ساغلانار.
۳مستقیل محکمه لر و آنا یاسا حقوق و جزا قانونلارینا دایاناراق ، ادعانامه لر و شکایت لر باره سینده قرار وئرمه لیدلر.
۴میللی‌ امنیتی و یا میللی‌ منافع تهلوکه یه سالان جزایی و باسین اتهاملاریندا ، اتهام آلتیندا اولانلار ، سورقولاردان صونرا ، عموم خالقین ، باغیمسیز دؤولت عدالت دیوانلاری و طرفسیز ژوری هیئت لرینین مستقیم نظارتی آلتیندا باغیمسیز محکمه ده یارقیلانمالیدیلار.
ط) جمعیت،انسان حاقلاری و دئموکراتیا
۱عایله جمعیتین طبیعی و اساس اؤزه ییدیر و جمعیت و دولت طرفیندن هر طرفلی قورونمالیدیر.
۲هر بیر انسان یاشاماق، امنیت ، آزادلیق و شخصی توخونولمازلیق و قورخو و آجلیقدان قورونماق حوقوقونا مالکدیر.
۳هئچ کس شکنجه یه و انسانلیقدان کنار جزایا معروض قالمامالیدیر و اعدام جزاسی قطعیت له قالدیرمالیدیر.
۴هر بیر آزربایجان وطنداشی قانون قارشیسیندا برابر و اشیتلی حقوقا صاحیبدیر و هئچ بیر فرق قویولمادان مدافعه اولماق حقوقو وار.
۵هئچ کس اساسسیز حبس اولوب، توتولوب ساخلانیلیب و یا سورگون ائدیله بیلمز.
۶کیشی ایله قادینین عینی حاقلاری و آزادلیغلاری و مکلفچیلیکلری واردیر.تاریخی ستم ندنلریندن اولان اکسیکلری قارشيلاماق اوچون تورک قادينين حاقلارينا داها چوخ ديقت يئتيريب هر آلان دا قادينينلارا اوستون آوانتاژلار ياراتماليدير.
۷اوشاقلار اولکه و توپلومون گله جکینین اؤمیدی اولاراق هر طورلو حمایه دن ، تربیت و گلیشمک ایچون یارارلاندیرمالیدیلار و اونلارین روحسال و فیزیکسل گوونجه لری دولتین اساس سورومولولوقوندادیر.
۸دیلیندن، دینیندن، سویوندان، جنسیندن، اجتماعی موقعیندن و سایره وصف لردن آسیلی اولمایاراق هر بیر شخصین دین، فیکر، عقیده و سؤز و وجدان آزادلیقی واردیر.
۹نظمه قارشی اولمایان هر طورلو دینج یغیناق لارا اذن وئرمه لیدیر و هر بیر شخص آزاد شکیلده اونلاردا اشتراک ائده بیلر.
۱۰هر بیر آزربایجان وطنداشی بوتون دولت اوستوروکتورلاریندا اشتراک ائتمه سی اوچون قانون چرچیوه سینده سئچیبسئچیلمک حقوقونا مالک دیر.
ی) اقتصادییات و سوسیال خدمت لر
۱کند تصروفاتی و اکینچی لیگین(کشاورزی) آزربایجانین توپراقلاری و طبیعی شرایطی اوچون داها اَل وئریشلی اولدوغونو نظره آلاراق بو ساحه نین انکیشافینا داها چوخ اوستونلوک وئریلمه لیدیر.
۲دؤولت ، عدالتلی ایش قانونلاری حاظیرلیاراق ايشچينين ، ايش و سرمايه صاحيبينين ، اکینچینين حاقلاريني قوروياجاقدير.
۳دولت بؤلگه سل (منطقه ای) اقتصادییاتا یؤن وئره رک داها ثمره لی اولان دوست و قونشو اؤلکه لرله امکداشلیغا شرایط یاراتاجاقدير.
۴دولت ، اکينجيليک اورتيمينين يانيندا تئکنولوژي وصنایع اورتيمينه (تولید) وصادراتا اوستونلوک وئره‌رک هر ساحه ده اورتیم (تولید) و ايش آلان لاري يارتاجاقدير.
۵– «ملی یول» انحصارچی اقتصادییاتین علیهینه دیر و آزربایجاندا آزاد بازار اقتصادییاتی نین طرفداریدیر و آینی تقدیرده سوسیال و اجتماعی گوونجه لیگ و ایشچی حقوقلاری چوخ دیقت لی شکیلده قورولمالیدیر و دؤولت یوخسونلوق و ايشسيزليکله کسکین موجاديله ائتمه‌سيله ياناشي ، یوخسول طبقه يه‌، آز گلیر لی کسیمه ، ايشيسيز قالان و يا ايشدن دوشن ايشچيلره، دقت یتیریب دؤولت اونلارین احتیاج لارینا و شرایطینه گوره سوسیال ، ايشسيزليک يا پئنشيون ماعاشي (از کار افتادگی – باز نشستگی) و یا تضمینات‌ خسارت اؤده مه لیدیر .
۶آذربايجانين يئر آلتي يئر اوستو ثروتلري( نئفت و گاز ياتاقلاري،معدنلري…کیمی)و ثروتلرين گلیری و بونلاردان یارانان ایش آلانلاری, ميلليدير. بو ثروتلر دولت طرفیندن میلی‌ مجلس نظارتینده ، دیقتیله اوزون مودتلی برنامه اساسیندا استفاده اولونمالیدير.
۷دولت ، آزربایجانین یئددی مین اییلیک تاریخی‌ و محتشم اقلیم و جغرافیا سی‌ و ژئوپلتیک اوستونلوغوندن فایدالاناراق ، آذربایجانی توریستی مرکز چئویرلمه سینه میلی‌ گلیر کیمی قایغی ‌ گوسترجکدیر .
۸دولت اقتصادی سیاستینده هر هانسی بیر ایدئولوژیدن اوزاق اولمالیدیر، و یالنیز خالقین مادی رفاهینین یوکسلمه سینه خدمت ائتمه لیدیر.
۹دؤولت بودجه‌سيندن کیمسه سیز، یئتيم و ائوسيز وطنداشلار اوچون اؤزل يوردلار و يئتيمخانالار ياراديب و اونلاریین تحصيل ، اييش و ياشاييشلاري اوچون بودجه آيريلماليدير.
۱۰دؤولت ایشغال و استعمار دوورونون ثمره سی‌ اولأن سوسیال سورونلاری ( ناهنجاری اجتماعی ) و اونلاردان ایرلی گلن جرم و سوچ لارایله کسکین موباریزه ائدیب و بو سورونلارا (اعتیاد ، دیلنچیلیک ، روشوت ، پوزقونلوق و ….) اسیر دوشن سویداشلاری توپلوما تکرار قازاندیرماسی اوچون قایقی گوسترجکدير .
۱۱عليل وياشلي وطنداشلارا اوجرتسيز اؤزل ساغليق و ياشام اوستونلوکلر ياراتيلماليدير.
۱۲ساغليق و طيببي خيدمتلر ممکن اولدوقجا اوجرتسيز اولماليدير.
۱۳دؤولت طرفيندن سرمايه‌نين و انرژينين تهلوکه‌سيزليغي قورونماليدير دولت داخیلی سرمایه نین بویوومسی و خارجی سرمایه نین آزربایجانا آخماسی و‌ اله جده آزربایجانین گلوبال دنیا ایله برابر اینکیشافی اوچون انرژی و‌ سرمایه تهلوکه سیزلیغینی تام شکیلده ساغلایاجاقدیر.
۱۴دولت ، آزربایجانین ژئوپلتیک اوستونلوغوندن فایدالاناراق ، آزربایجانین امنیتلی انرژی کوریدورو اولماغینا بییر میلی‌ گلیر کیمی قایغی ‌ گوسترجکدیر .
۱۵– «ملی یول» دولتیین داخیلی اقتصادی سیاستینده بؤلگه سل اؤزونو اداره پرنسیبینه ، و بؤلگه نفوذ و فاکتلارینا دایاناراق بلدیه لر و بولگه بلدیه مجالسی واسطه سیله اوستونلوک وئرمه یی مقصده اویغون ساییر.
ک) علم،تحصیل،مدنییت
۱آزربایجان دولتی علمین انکیشافی اوچون آزربایجان عالیملرینی یوکسک سویه ده تامین ائدیب، دونیا استانداردلارینا اویغون علمی مرکزلر یاراتمالیدیر.
۲علم هر بیر ایدئولوگییادان آزاد اولمالیدیر. علم و تحصیل دولتین استراتئژی سینین ترکیب حیصه سیدیر ، «علم و تحصیلسیز نورمال جمعیت اولا بیلمز» تئوری و تئزینی اساس گؤتورمه لیدیر و ایتیم دولتین نظارتی و کونترولی آلتیندا اولمالیدیر.
۳عالیملر و معلیم لری جمعیتی فورمالاشدیران وجمعیتین آپاریجی قووه لریندن بیری کیمی نظره آلاراق ، سوادلی و بیلگیلی و دوشونجه لی عالیملر و معلیم لریتیشدیرلمئسینده دولت بوتون ایمکانلارین سفربر ائدییب ، علم و تحصیل ساحه سینده چالیشانلارا هر طورلو مادی‌,معنوی و حقوقی امتیازلار وئرمه لیدیر.
۴هر بیر آزربایجان وطنداشی نین تورک دیلینده تحصیل آلماق حقوقو وار. آزینلیقلار تورک دیلی یانیندا اوز آنا دیلرینده تحصیله رسمی حاق لاری واردیر.
۵ایلک مکتب دن تا اورتا مکتبین صونونا قدر تحصیل اجباری دیر.
۶ایلک مکتب دن عالی تحصیله قدر ساحه سی و اختصاصیندان آسیلی اولمایاراق تحصیل و ایتیم پولسوز اولمالیدیر.
۷دولت ، سوادلی و باشاریلی توپلومو فورمالاشديرماسی اوچون ، عمومی فنی‌پئشه لر (حرفه) و تخصصی ایشلر ، یانلیز «ایش و بیلیم یورد»لاریندا (دانشکده‌های فنی‌ حرفه‌ای ) گچیریلن تحصیلدن ویا آلینان دیپلم لاری ایله قورولمالیدیر.تکنیکی و تخصصی پئشه لراوچون تحصیل,مطلق هامییا، عالی دیپلم لار اوچون تحصیل, قابیلیت و ساوادا گوره اولماليدير .
۸تورک میللتی عموم بشر مدنیتی نین قاباقجیل و مترقی ده یر لریندن و هابله کولتور و تمدنون اساس پارمترلری قونوسوندا ایجاد اولان (خط والفباء طرزی ، ساعات و تاریخ مبناسی ، مسافه و آغیرلیق اولچولری و …) یارارلانمالیدیر.
۹- انسانی میللی و کوره سل اخلاق ، کولتور (فرهنگ) و گلنک لره سایقی گوستریب و اوزل ده یر وریلمه لیدیر.
۱۰میللی مدنیتین هر طرفلی انکیشافی اوچون دولت سوییه سینده قایغی گؤستریلمه لیدیر.
ل) دین
۱هر بیر شخص اؤز دینینی و عقیده سینی ده یشمک، دینینه و عقیده سینه هم تکلیکده، همده باشقالاری ایله بیرلیگده، آچیق، یا خصوصی قایدادا، تبلیغده ، تعلیمده، عبادتده، دینی آیین و مراسیملرین اجراسیندا آزادیر.
۲آزربایجان دولتی دینی عابیده لره تاریخی، میللیمعنوی ده یر (ارزش) کیمی یاناشاراق اونلارا خصوصی قایغی گوسترمه لیدیر.
۳دین دولتدن آیریدیر. دين ، سياسته هئچ بير شرطده قاتيلماماليدير و دؤولت توپلومون دینی دئییرلرینی ديققته آلاراق، حاکمیت سیستمی‌ و ایشلتیم مکانیزمی تاماميله لاييک اولماليدير.
۴دولتین «دین ناظرلیغی» نین حمایتی و ایمکانلاری اساسیندا دینی قوروملارو اوقافلار میللته اؤز دینی و شرعی خیدمتلرینی سوناجاقلار. آنجاق تمام دینی قوروملار ، حاکمییته و دولتین ایشینه قاریشمامالی و دولتچیلییه زیان ورا بیله جک هر هانسی بیر فعالیتدن اوزاق اولمالیدیر و نظم اساسیندا دولتین ناظرلیگینه مساعدت گوسترمه لیدیلر.
صون