بای بک قالاسی

بابکين دوغوم گونو تير آيينين ايکينجي هفته سي 1379- 1382 جي ايللر چوخ طنطنه ايله بابک قالاسيندا کئچيريلدي، آما 1383 – جو ايلدن داها بو مؤحتشم مراسيمين کئچيريلمه‌سينين قارشيسي دؤولت طرفيندن آليندي . بورادا 1380 و 1382-جي ايل (2001 و 2003 ميلادي ايل) بابک قالاسي مراسيمينده اوخونان قطعنامه لر تقديم اولونور.

در پي قيام انقلابي مردم ايران در سالهاي ۱۳۵۶-۱۳۵۷ هـ . ش بر عليه حكومت پهلوي, و سقوط اين خاندان كه ظلم و ستم را بر كليه مردم ايران, و ناعدالتي, تحقير و توهين مضاعف را برغيرفارس زبانان, بخصوص بر تركان تحميل كرده بود
, آزادي نسبي زبان و فرهنگ مردم آذربايجان و ديگر غيرفارس زبانان فراهم گرديد و جوانان تحصيلكرده و روشنفكران آذربايجاني كه در پي هويت گم شده خود بودند به مطالعه زبان, فرهنگ و تاريخ واقعي خود پرداختند.
در اواخر سالهاي دهه شصت و اوايل هفتاد و پس از پايان جنگ ايران و عراق كه آرامش بركشور حكمفرما شد, و به دنبال هويت جويي دانشجويان آذربايجاني دانشگاههاي تهران, تبريز و ديگر شهرها در راستاي رسيدن به حقوق معنوي خود, آنها خواستار به اجرا در آمدن اصل ۱۵ و ۱۹ قانون اساسي كه خونبهاي شهداي زمان انقلاب بود شدند؛ اين اصول, تحصيل به زبانهاي غيرفارسي از جمله تركي را در مدارس و دانشگاهها در كنار زبان فارسي آزاد, و برابري حقوق مردم ايران بدون توجه به زبان و نژاد و قوميت را اعلام مي­كرد.
لاكن افرادي كه افكار نژادگرايانه و ضد تركي دوران حاكميت پهلوي در وجود آنها ريشه دوانده بود و احتمالاً رأي و نظرشان هم در بعضي مواقع نافذ در تعدادي از مسئولين كشور بود در اجراي اين اصل مسلمِ قانون اساسي سنگ اندازي كردند!
با گذشت سالهاي متمادي از پيروزي انقلاب اسلامي, اجراي اين اصول با بي­ توجهي روبرو شد تا اينكه حركتي خودجوش و بر خاسته از ميان طبقات مختلف مردم آذربايجان پديد آمد كه پيش قراولان آن, نويسندگان, شعرا, محققين, اديبان, روشنفكران, بخصوص دانشجويان بودند. اينان معتقد به وحدت واقعي و از دل برآمده مردم ايران با اجراي اين اصول و در چارچوب قانون اساسي و دور از جار و جنجال بودند و اعتراض به انحصار طلبي و فزون خواهي عده­اي داشتند كه همة امكانات مادي و معنوي كشور را براي يك قوم و يك زبان و يك فرهنگ مي­خواستند. آنها براي رساندن پيام مردم خويش به گوش مسئولين كشوري كه بعضي از آنها مي­گفتند ما حاضريم به زبان تركي در مدارس و دانشگاهها تدريس شود ولي كسي از آن استقبال نمي­كند,[1]اجتماع در روز تولد بابك خرمدين, در دومين جمعه تيرماه را روز مناسبي براي نشان دادن ارادة ملّي مردم آذربايجان در مورد خواسته­ هاي بحق و قانوني تشخيص دادند و از سال ۱۳۷۹ , صدها هزار نفر از اقشار مختلف مردم در پاي قلعه بابك واقع در نزديكي”كليبر” در آذربايجان شرقي گردآمده و با اجتماع عظيم خود علاوه بر اجراي برنامه­هاي فرهنگي و هنري, خواستار به اجرا در آمدن اصول ۱۵, ۱۹ و ۴۸ قانون اساسي شدند.
در سال ۱۳۸۰ , اجتماع در اين قلعه را بيشتر از ۳۰۰ هزار نفر گفتند[2] و در سال ۱۳۸۱ حضور مردم در پاي قلعه و در دومين جمعه تيرماه را بين ۴۰۰-۵۰۰ هزار نفر حدس زدند.[3] شركت­ كنندگان در مراسم سال ۱۳۸۰, علاوه بر گراميداشت ياد و خاطره شخصيت تاريخي آذربايجان بابك خرمدين, كه ۲۲ سال بر عليه خليفه مستبد عباسي مبارزه كرد اعلاميه­ هايي را در زمينه لزوم اجرا شدن اصول ۱۵, ۱۹, ۴۸ قانون اساسي در ميان شركت كنندگان پخش كرده و به ايراد سخنراني و شعرخواني پرداختند. آنها خواسته­ هايي را در ۱۴ ماده بر پارچة بلندي نوشته و در مكاني كه به«قالا دره­ سي» مشهور است و محل برپايي چادرها بود آويزان كردند تا در مقابل ديد شركت­ كنندگان در اين مراسم قرار گيرد.

خواسته­ هاي شركت­ كنندگان در مراسم قلعه بابك در روزهاي پنجشنبه و جمعه ۱۴و ۱۵ تيرماه ۱۳۸۰ هـ . ش كه بصورت پارچه نوشته ارائه شده بود بدين قرار بود:

1- اعلام آمار جمعيتي تركهاي ايران و اعلام ميزان رسمي آن از رسانه­ هاي گروهي دولت جمهوري اسلامي ايران مطابق مصوبات حقوق بشر سازمان ملل متحد.

۲- تصويب و اعلام زبان تركي به عنوان دومين زبان رسمي كشور ايران.

۳- تدريس رسمي و اجباري زبان تركي در مدارس دورة ابتدايي, راهنمايي, دبيرستان, دانشگاهها و مؤسسات آموزشي.

۴- ايجاد و اختصاص شبكة مستقل راديو- تلويزيون ۲۴ ساعته سراسري به زبان تركي از صدا و سيماي مركز تهران.

۵- ايجاد و اختصاص شبكة راديو تلويزيوني شبانه­ روزي به زبان تركي در استانهاي آذربايجان­شرقي, آذربايجان غربي, اردبيل, زنجان, همدان و قزوين از سوي صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران

۶- ايجاد خانه فرهنگ آذربايجان در شهر تهران و در سراسر استانهاي آذربايجان شرقي, آذربايجان غربي, اردبيل, زنجان, همدان, قزوين و ايجاد فرهنگستان زبان و ادبيات تركي از سوي دولت جمهوري اسلامي ايران.

۷- تصويب و ايجاد پست مشاور فرهنگي رئيس جمهوري در زبان و ادبيات تركي.

۸- تصويب و اعلام قانوني كانون نويسندگان و شعراي آذربايجان از سوي هيات دولت, رسيدگي و تصويب بودجه كافي از سوي هيات دولت و مرمت علمي و اساسي آثار تاريخي آذربايجان, جلوگيري از تخريب آثار باستاني مانند ارك تبريز, مسجد كبود, قلعه بذّ و . . . كه توسط بدخواهان آذربايجان انجام شده است.

۹- عودت تمام آثار باستاني آذربايجان از دوره اسكيت­ها (سكاها), اشكانيان, اتابكان, ايلخانيان, صفويان, قاجاريان از تهران, اصفهان و ديگر شهرها به تبريز براي ايجاد موزة اصلي و بزرگ تاريخ آذربايجان.

۱۰- لغو بخشنامه دولت مبني بر استفاده نكردن از زبان تركي در مدارس دولتي و غيردولتي.

۱۱- لغو بخشنامه و توصيه­ هاي دولت بر نامگذاري اجباري براي فرزندان تركهاي آذربايجان با استفاده از فرهنگ و زبان فارسي و عربي به غير از زبان و نام تركي.

۱۲- اختصاص بودجه مساوي و برابر با در نظر گرفتن نسبت ميزان جمعيت به استانهاي آذربايجان همانند استانهاي اصفهان, يزد, كرمان و . . . (به علت عدم اختصاص بودجه كافي و نابرابر در مقايسه با مناطق فارس­ن شين, در ۲۲ سال بعد از انقلاب اسلامي ايران, مناطقِ ترك­ نشين فقيرتر شده و موجب عقب­ ماندگي جبران ناپذيري گرديده است).

۱۳- تصويب مساوي وزراي ترك زبان شايسته سالار با در نظر گرفتن اكثريت نسبي مردم ترك زبان در كابينة دولت جمهوري اسلامي بر اساس و همانند وزراي فارس زبان از جانب رئيس جمهور منتخب مردم.

۱۴- مراتب در ۱۴ ماده براي استحضار ملّت شريف و دولت جمهوري اسلامي, به آگاهي و اجراي بموقع آن كه در ميثاق منشور و كنوانسيونهاي حقوق بشر سازمان ملل متحد هست و ايران يكي از دولتهاي امضاء كننده آن است اعلام مي­دارد».

در سال ۱۳۸۱, خواسته­ هاي قانوني شركت­ كنندگان و شعارهايشان روشمندتر شده بود و نوشته­ هاي پلاكاردهاي پارچه­ اي بزرگ به دو زبان تركي و انگليسي نشان از اين داشت كه صداي خواسته­ هاي مسالمت آميز مردم آذربايجان به گوش مسئولين كشور و دوستداران حق و عدالت در جهان رسانده شود.

در سال ۸۲ هم كه سختگيرهايي براي شركت در مراسم قلعه بابك بعمل آمده بود, مردم آذربايجان منسجم­ تر از سالهاي گذشته در پاي قلعه حاضر شدند و خواستار حقوق قانوني خود در قالب ۱۲ ماده كه به سه زبان تركي, فارسي و انگليسي قرائت گرديد, شدند!

در پلاكاردهاي متعددي كه شركت­ كنندگان با خود حمل مي­كردند و به دو زبان تركي و انگليسي نوشته شده بود, خواسته­ هاي آنها در چارچوب قوانين كشوري و بين­ المللي به نمايش گذاشته شده بود. مطالبات ۱۲ ماده­اي شركت كنندگان در مراسم تيرماه سال ۱۳۸۲ در قلعه بابك كه توسط شركت­كنندگان و در بعد ازظهر پنجشنبه ۸۲/۴/۱۲ در ميان اجتماع كثيري از حضار و در محوطة «هتل بابك» قرائت گرديد و مورد حمايت آنان قرار گرفت بدين قرار بود:

«۱- اجراي اصول ۱۵, ۱۹, ۹ و ۴۸ قانون اساسي بزرگترين آرزوي ماست

۲- در چارچوب نظام جمهوري اسلامي ايجاد شبكه­ هاي ويژه راديو- تلويزيون كه در آنها زبانِ اصيل و صحيح تركي ارائه شود از خواسته­ هاي ملّي ماست

۳- براي پاسداري از زبان تركي و بخاطر كوشش در راه ترقي و پيشرفت آن ايجاد فرهنگستان زبان تركي از مهمترين مطالبات ماست

۴- ما خواستاريم كه قلعه بابك به عنوان اثر ملّي آذربايجان از طرف شعبه فرهنگي سازمان ملل متّحد (يونسكو) به رسمت شناخته شده به ثبت برسد

۵- ضمن تقبيح سياستهاي ضدترك داشناكهاي ارمني, جنايات آنها در قبال تركها و نسل­ كشي قوم ترك را به وسيله آنان محكوم مي­كنيم

۶- از دولت مي­خواهيم ضمن اتخاذ موضع در قبال تحركات نژادپرستانه ارمنيها و ايراد تهمت از سوي آنان بر عليه تركها, مانع بروز دشمني در ميان قوميتهاي ايراني شده و در ايجاد اتحاد و همراهي در ميان قوميتها بكوشند

۷- سرزمين ايران امروزي مثل گذشته سرزمين كثيرالمله است, در اين سرزمين كثيرالمله, بخاطر اين واقعيت كه مساحت عظيم و گسترده دارد سياست­هاي اتخاذ شده متمركز گرايانه براي بهتر اداره شدن آن نتيجة دلخواه خود را نداده است, بويژه قوميت­هاي ايراني در نتيجه اجراي سياستهاي يكسويه مركز, از كاروان ترقي و پيشرفت در زمينه­ هاي اقتصادي, فرهنگي و اجتماعي عقب مانده­اند, لذا در چارچوب يك سرزمين واحد, و مشروط به حفظ تماميت ارضي آن خواستار بر پايي و برقراري سيستم فدراتيو هستيم؛ بديهي است سيستم فدراتيو بايد در قالب نظام جمهوري اسلامي ايران پياده شود

۸ – بر اساس سيستم فدرال, در هر ايالت بايد زبان عمومي آن ايالت زبان ملّي و رسمي شناخته شود و زبان تركي نيز بايد بخاطر موقعيت غالب خود در سطح ايران در كنار زبان فارسي به عنوان زبان رسمي شناخته شود

۹- بخاطر تجليل و احترام قهرمانان ملّي, ادبا, هنرمندان و شاعران, بطوركلي نام تمام مفاخر آذربايجان بايد زينت بخش ميادين, خيابانها, كوچه ­ها و فرهنگسراهاي اين خطه شود

۱۰- نام شريف و تاريخي آذربايجان بايد دوباره بر استان اردبيل ابلاغ شده و نام آذربايجان به آن خطه اعاده شود

۱۱- ما ضمن تقاضاي آزادي زندانيان سياسي آذربايجان از زندانها, تعديات و خفقانهاي ايجاد شده براي فعالين جنبش بيداري آذربايجان را بشدت محكوم مي­كنيم

۱۲- ما [جمع كثيري از مردم] به نام ملت قهرمان آذربايجان, در اين برهه از زمان به مانند گذشته خود را مدافع ايراني يكپارچه دانسته و حراست از تماميت ارضي ايران را وظيفه ملّي خود مي­پنداريم, لاكن بر اساس حقوق شناخته شده اجتماعي و فرهنگي ملتها و قوميتها در سطح جهان, از حاكمان خود مي­خواهيم ضمن برسميت شناختن اصول و بيانيه­هاي سازمان ملل متحد در زمينه حقوق قوميتها, مطالبات قيد شده بالا را به عينه تحقق بخشند!».

شركت صدها هزار نفر از مردم آذربايجان در مراسم قلعه بابك, با تحمل سختي­ها و مسائل نظير تعطيلي كار روزانه, صرف هزينة زياد, خوابيدن در هواي آزاد و يا چادر با امكانات محدود, طي صدها كيلومتر راه و با احتمال بروز هر نوع اتفاقات پيش­بيني نشده, نشان از عزم ملّي و همه­ جانبه ملّت آذربايجان در رسيدن به حقوق مادي و معنوي تصريح شده در قانون اساسي دارد.

حضور صدها هزارنفري مردم ترك ايران در پاي قلعه بابك كه در حقيقت هر نفرشان حداقل نماينده ۲۰-۲۵ نفري هستند كه خواسته­ هاي مشترك با شركت­ كنندگان در مراسم دارند ولي بعلت دوري راه, هزينة سنگين, مسائل اداري و ديگر موانع نمي­توانند در آن روز خاص در پاي قلعه حضور پيدا كرده به جمع شركت­ كنندگان بپيوندند نشان مي­دهد كه حدود ۸-۹ ميليون نفر از مردم آذربايجان و مردم ديگر مناطق ترك ايران كه در شهرهاي مختلف از آن جمله در تهران ساكنند خواستار تحصيل و تدريس به زبان قانونمند تركي آذربايجاني در مدارس ابتدايي, متوسطه و دانشگاه, پخش برنامه­ هاي متنوع خبري, علمي, ادبي, فرهنگي- هنري و مذهبي به زبان صحيح تركي از كانالهاي سراسري راديو- تلويزيون, بكارگرفتن اين زبان در مطبوعات سراسري, تهيه فيلمهاي سينمايي و سريالهاي تلويزيوني, استفاده از اين زبان به صورت رسمي در تابلوها و مكاتبات, بكارگيري آن به عنوان دومين زبان رسمي كشور, و سرمايه­ گذاري ملّي در استانهاي آذربايجان شرقي, آذربايجان غربي, اردبيل, زنجان, همدان و ديگر مناطق عقب مانده اقتصادي كشور جهت جلوگيري از مهاجرت بي­رويه به علت فقر و بيكاري هستند.

اهداف مشترك ۸-۹ ميليون نفر از جمعيت حدود ۳۰ ميليون نفري تركان ايران به منزلة اهداف مشترك اكثريت اين جمعيت است, چرا كه نزديك به نصف جمعيت هم در سنين پائين بلوغ و كودكاني هستند كه قادر به تصميم­ گيري نيستند.

مردم آذربايجان علاوه بر خواسته­ هاي قانوني كه در قلعه بابك مطرح مي­كردند با تشكيل سمينارها, كنفرانسها, سخنرانيها و اجراي برنامه­ هاي فرهنگي- هنري در دانشگاهها و فرهنگسراهاي شهرهاي مختلف و نشر روزنامه­ ها و ماهنامه­ هاي متعدد, و نوشتن طومارهايي با امضاء نمايندگان مجلس, مسئولين مطبوعاتي, نويسندگان, ادبا, روشنفكران و شخصيت­هاي حقيقي و حقوقي به مسئولين طراز اوّل كشور, بر خواسته­ هاي قانوني تأكيد مي­ورزيدند.[1][4]

[1][4]- نوشته شدن اوّلين طومار در سال ۱۳۷۷ بوسيله نويسندگان و روشنفكران آذربايجاني در مورد اجراي اصل ۱۵ قانون اساسي به آقاي خاتمي رئيس جمهور با امضاء ۶۸ نفر؛ در تابستان سال ۱۳۷۹ و در سفر آقاي خاتمي به آذربايجان غربي طومار ديگري با امضاء نمايندگان مجلس, مسئولين مطبوعات آذربايجان, روشنفكران و نويسندگان آذربايجان نوشته و تقديم ايشان شد, در اسفند ۱۳۷۹ هم با امضاء ۷۷۲نفر از نمايندگان مجلس و روشنفكران ترك, كرد, عرب و تركمن طومار ديگر به آقاي خاتمي ارسال گرديد. طومار مسئولين و روشنفكران ترك استان همدان هم به رهبر انقلاب آيت­اله خامنه­اي در سال ۱۳۸۳در سفر ايشان به همدان تقديم گرديد؛ و طومارهاي زيادي از طرف اقشار مختلف مردم نوشته و ارسال شده كه در اين مقال نمي­گنجد.