آذربایجانین میللی حرکتینین دورومو

آذربایجانین میللی حرکتینین دورومو
یازاری: علی سلیمانی

بو صون ایللرده آذربایجانین میللی حرکتی آغیر آدیملارلاچوخ چوخ تمکینلی اوزونی ایره لی آپاریر. بو سئویندریجی بیر حالدیرکی دویغوسالیق بیردفعه بو ملی مبارزه دن وعداشلامالی اولور.کچن ایل آنا دیلی گونی داها بیرده اوزونی گوستردیرکی نیجه بیر منطقله اوز مبارزه سینی ایران ادلانان اولکه نین سیاسی مبارزه سینده، حاق سسینی ایره لی آپاریب و اوزینه بو دایره ده یر آچاراق ، منطق لی سوزینی دیمگه قادیردیر. بو مبارزه ایران داخیلینده هر زامان اوز اقتدارینی ایثبات ایتمک ایمکانلارینی گوستریبدیر. ایران رژیمینین دولت تلویزیاسنین تورکلره قارشی توهین پروگرامی و یوزلرجه بیله حادیثه لر، بونا نمونه سایلا بیلر.
آذربایجانین میللی مبارزه سینین استراتژیسی
آذربایجانین میللی حرکتی، ایراندا یاشیان تورک میلتللرین هویتینی قورماغی فارس راسیسمینین قارشیندا، اساس استراتژی توتاراق، عدالتلی میللی مجادله سنی، مدنی حالدا، خشونتلردن قیراق دوام ایتدریر. بو مبارزه اونین اساس استراتژسی سایلیرکی اوز ملی هویتینی و تورک مدنیتینی قوریب ساخلاسین و بونا قارشی تبعیضه و عدالت سیزلگه مبارزه آپارسین .
آذربایجانین میللی حرکتی کوتلوی مبارزه اولدوغو ایچون اوز داخلینده بوتون جبهه لره و دوشونجه لره ایمکان وریریرکی اوز دوشونجه لرینی و فیکیرلرینی آذربایجان جمعیتینده اورتیا قویسینلار . بیله بیر گیدیشده بو مسئله حرکتین داخیلینده بعضی دارتیشمالارا یول آجیب و ضدیتلی فیکیرلری اورتیا گتیرملی اولور. بونو دوشونملیکی ضدیتلی فیکیرلر بیر مبارزه داخیلینده دوشمانچلیق دئیل ، بلکه حرکتین تکامول یولی سایلمالیدیر و بونی باشا دوشملیکی حرکتده ، دوزگون نتیجه اورتیا گلمک ایچون ایله بو دارتیشمالارین و مباحیثه لرین ضرورتی حیس اولونور .
ایکینجی مسئله ده بودور کی، توده ای و خالقی بیر حرکت عموم خالقی بیر مبارزه اولدوغو ایچون بیر سیاسی حزب یا پارتی سایلمیر بلکه مختلف دوشونجه لر و فیکیرلرین منشائی بو مجموعه ده اوزرینه یر آلیر. بو سببدن بیله بیر مبارزه نی قیناماق اولماز کی نیه بیر ثابت فیکیردن تبعیت ایتمیر. اولابیلسینکی بیر توده ای حرکت بیر استراتژی اساسیندا بیر ضرورتده کوتله نی بیرلشدیرسین، بو وضعیتده دائمی و اوزون بیر مدتلی اولا بیلمز و بو اتفاق یقینکی بیر مقطعی دور اولار . خالقین آراسیندا دوشونجه لرین تکاملی باشقا باشقا فیکیرلرین ایره لی و اورتیا گلمه سینه سبب اولوب و اولمالیدیر. ایله بو فیکیرلردندیرکی سیاسی پارتیلر و گروپلار یارانیر.
بیله بیر حادثه سادجه حرکتین آرادان گیتمه سی یوخ بلکه ایده یالارین متکامیلشمه سی و مبارزه نین زامان اساسیندا فورمالاشماسی سایلمالیدیر. مبارزه ده بیله بیر حال باش ویرمگله بونا آرتیق اینانمالیق کی مبارزه تکامل یولونو تاپیب و آکتیو اولماغا طرف آدیملایر. آذربایجانین ملی مبارزه سیده دنیادا موجود اولان عدالتی هر مبارزه کیمی بو پروسسی کچیرتملیدیر و بو پروسس ده سیاسی پارتیلرین یارانماسینا ایمکان یاراتمالی اولور.. پارتیلرین نیجه اولماسی و دوشونجه استحکامی، خالقین سیاسی شعورنین تمثیلی دیر. دوزدیر بیزیم اولکه ده سیاسی پارتیالارا یارانماق ایمکانلاری اولماسادا گوجلو گوجلو سیاسی شخصیتلریمیز ومدنی و فرهنگی توپلوملاریمیز، بیله بیر بوشلیغی ایده آل بیر حالدا اولماسادا دولدورولار تاسوفله استبداد اولان اولکه لرده یارتیلرین یارانماسی چوخ چتین و مرکب بیر وضعیتده اولور.
مستبد حاکمیتلر پارتیلری آرادان آپارماق ایچون بوتون حیله کارلیغا ال اتیلار
تا اولکه نی ایستدیکلری سویه ده اللرینده ساخلایب و ایستدیگلری سیاستی ایره لی آپارسینلار بیله بیر ایده یالارا قارشی هر اولکه ده سیاسی پارتیلردیلردیکی مانع چلیک توره دیلر اونیچون مستبد حاکمیتیلرین بیرینجی دوشمانی سیاسی گروپلار و پارتیلارسایلیر.بونیچون سیاسی قدرتلر هر حیله کارلیقدان اولور اولسون سیاسی گروپ و پارتیلرین یارانماسینا قارشی اولولار و یارانیشدان صونرادا اونا انگل لر یاراتماقدان چکینمیلر. بیز ینی گاموح تشکیلاتین یارانماسیندا بو حادیثه نین شاهیدی اولدوق. ینی گاموح تشکیلاتینا قارشی مانع چیلیکدن باشقا مینلر شایع بوراخماقدان اونو لکله مگه باشلادیر. تاسوفلا بعضا بو شایعه لر او قدر گوجلو یایلیردیلارکی بیزیم دوسلاریمیزلارداندا نیجه سی اونا اینانیب و دوشمانین سوزینی تکرار ایدیردیلر.دوغروسی زامان هرنیه آیدینلاشدیردی.
آذربایجانین میللی حرکتنین دوشونجه دورومو
هر مبارزه اوز محیط شرایطی تاثیزینده فورمالاشیب و اونین پرنسیفلری اساسیندا قعالیت ایتملیدیر یوخسا نقدری گوجلو و قدرتلی اولارسادا مطلق اوغورسوز اولاجاق. محیطین فرهنگی واجتماعی و حتی اقتصادی و سیاسی دورومی اونا تاثیر قویور. اولا بیلرکی آز یا چوخ اولسون. شاید بو صورقی اورتیا گلسین کی سیاسی گروپ و پارتیلار موجود اولان وضعیته قارشی یارانمیرمی ؟ بیله دیرسه پس نیجه اونلاردان تاثیر آلا بیلر؟
بونو بیلملیکی حاکمیتلرین سیاستی اجتماعی قورلوشدا خصوصا استبدادی اولکه لرده حاکمیتین اقتدارینی قوروماق سیاستی داشیر و توپلومین عادتلری و عنعنه لری وحتی دینی اینانجلاری او قدر اونلارین قدرتلره نسبت رسمیتلری وارکی اقتدارین منافعینی تهلکیه سالماسین. مثلا جمهوری اسلامی ده مجتهدلرین اورا قدر حاکمیته مشروعیتی وارکی حاکمیتین اقتدارینی صورقو آلتینا آپارماسین.
آذربایجانین میللی حرکتی دینی عادتلره قارشی دئیل اما ایران ادعا ایتدیگی دینی ایناجلارا تام قارشیدیر.آذبایجانین میللی حرکتی انسان آزادلیغنی اوزونه پرنسیف توتاراق دین و هر باشقا اینانجیلاری انسانلارین شخصی دایره سی سانیب و اونی رسمیته تانیب و تانیمالیدیر وبیله اینانیرکی، دوشونجه ایچون هر اینسان صورقی التینا گیتمه مه لیدیر. بو گون آذربایجانین میللی حرکتی بیله بیر دوشونجیله فورمالاشیب و ایران آدلانان اولکه نین سیاسی صحنه سینده فعالیت گوستریر و بو حرکتین دوشونجه سی بوندان عبارتدیر. بو اساسلا اوز میللی هویتینیده بیر مقدس میراث کیمی فارس راسیسمینین هجومی قارشیندا ، قورویب ساخلایر. اذربایجان هویتی بوگون هر طرفلی بیر هجوما معروض قالیب اونین دیلی و عادتلری و عنعنعه لری و ادبیاتی تمامیله حاکمیتین آسیمیله سیاستین قربانیسی اولور و سسیس سمیرسیس بیر سیاستله اذربایجان کولتوری آرادان اپاریلیر.مکتبلرده ،بوتون دولت آداره لرینده و رسمی اورگانلاردا فارس دیلی حکم سورور و ترک دیلی تکجه بیر دانیشیق دیلینه کوتله آراسیندا چئوریلب بیله بیر حالذا دیل اوز علمی و اکادمیکلی گینی ایتیریب و اجنبی سوزلر اونا داخیل اولماقلا دیل اوز هویتینی الدن وریریر نیجه کی بوگون بو پروسسین شاهدییک. دیل هر میللتین هویتی سایلیر بیر یرده کی دیل آسیمیله سیاستینه معروض قالیرسا دئمک او میللت سوی قیریما معروض قالیب و باشقا میللتلره آراسیندا آسیمیله اولوب آرادان گیدیر نیجه کی نیچه بولگه میزه بیله سیاستله تام فارسلاشیبلار تاسوفله بوگون گونئی آذربایجان بیله بیر سیاسته معروض قالیب و بیزیم میللی فعالاریمیزین مبارزه یولاریدا بوندان عبارت و بو سیاسته قارشیدیر.
اذربایجانین میللی مبارزه دورومو
نیجه کی یازدیم آذربایجانین میللی حرکتی ایره لی گیتدیکجه داخیلده مبارزه متودلارینی ایرانین سیاسی شرایطی اساسیندا ایره لی آپارماق باجاریعینا مالک اولوبدولار. هر مبارزه علمی متودلارلا ایره لی گیدرسه دویغوسالیقدان اوزاقلاشیب و های کویسیز منطقی یولون گیدیب و آز هزینه لردن آرتیق نتیجه لر اله گتیره بیلر. ایران تلویزیاسنین پروگرامینا مدنی اعتراضلار او مبارزه نین منطقی نتیجه سیدیرکی حتی ایران رژیمین، گئری اوتوردا بیلدیر.دوزدی رژیمین امنیتی اورگانلارنین آرالاریندا فیکیر آیرلیغلاری اولسادا آذربایجانین میللی حرکتینین قاریشیندا ساغ و سولینا باخمیاراق همان اسیمیله سیاستی ایره لی آپاریلار. احمدی نژاد دولتینین سرکوب سیاستیله روحانی دولتینین اورتاق سیاستینین آذربایجانین میللی حرکتینه هیچده بیر فرقی اولمایب. داخیلده کوتله نین معارفلنمه سی و توپلوملارین چتینلیکله قورولسالاردا آرتماسی و باسقلارین میللی حرکته چوخالماسی بونو گوستریرکی ایسته دیگیمیز قدر اولماسادا آدیم آدیم ایرانین سیاسی صحنه سینده تاثیر قویدوجو بیر گوجه بو حرکت چئویریله بیلیر.بو استبدادی اتمسفرده و باسقیلارین قارشیسیندا بو قدر اوزینه ایمکان یارادا بیلیرسه ، بو حرکتین گوجونی گوستریر.
آذربایجانین میللی حرکتی خاریجده
گونئی آذربایجانین تانینمیش میللی فعالارنین چوخو خاریجده یرلشیب و ایله سیاسی تشکیلاتلاریمیزیندا بیوک حیصه سی خاریجده فعالیت گوستریلر.ایمکان اولمیان زامانیلاردا، چوخ گوجلو تاثیرلرده داخله بوراخیبلار تریبون کیمی نشرلر حقیقتا ایچرینی حرکته گتیرمک ایچون بیوک رولی اولوب و اوندان صونرا قیسا مدتلی یایلسادا آنایوردو تی وی سی میللی حرکتین خاریجده موجودیتینی گوستردی و اردینجا گوناز تی وی اونین باشلادیغی ایشی چوخ یوخاری سویه ده مکمیشللردی. بو آرادا دنیا آذربایجانلار کانگره سی و فدرال دمکرات تشکیلاتی بو یولدا بیوک رولاری اولدو و صونرالار چوخ اونملی تشکیلاتلار یاراندی و شکرللر اولسون کی فعالیت گوستریب و هر تشکیلاتدا اوز ایمکانی قدر فعالیت گوستریلر. بیر تنقیدکی بوتشکیلاتلارین هامیسینا وار، بودورکی آذربایجان کوتله سویه سینده (بونا باخمیاراق چوخلاری چوخ اونملی ایش گورسه لرده ) اما تاتیر قویدوجو بیر گوجه چئوریله بیلمیبلر. بونا سبب بوش یره دارتیشمالار و فیکیر ایریلیغلاری و باشقا ……. بو گروپلارین و سیاسی پارتیالاریمیزین پتانسیللرینی هدر ایدیب و اصلی آماجلاردان اوزاقلاشدریب. دنیا آذربایجانلیلار کانگرسی 1998 تا 2000 اینجی ایله قدر گوجلی بیر تشکیلاتا چئوریلدی تاسوفله بوش بوش سببلردن پارچالاندی و بو پارچالاماق تشکیلاتی محوه قدرگتیریب چیخاردی وایندی دیه بیلیک یوخ سویه سی قدر اولوب . پارلمانین تشکیلی ده بیله بیر اوغورسیز طالعه توش اولدی. گورسن او تم تله سیک پارلمان قورانلار و امضا توپلایانلار نیه بیردن بیره سوسدیلار ایستمرم بوندان آرتیق بو مسئله لری ایضاح ایدیم تا آتا بابا دوشمانچلیغی یارادیم و تحمیلسیز آداملار ناموس یامانین توتدو بیچارا جوجوقلاریما قدر رحم ایتمیه لر اما بونو دیملیم کی آذربایجانین ملی حرکتی خاریجده نیجه ادام طرفیندن آذربایجانین میللی حرکتینی آل وئیر کیمی اوزلرینه پیشه ایدیبلر نه قدیر بو امتحان ویرمیش آدملار صحنه ده دیلر آذربایجان میللی حرکتی نه بیر یره توپلاشار و نده بیر ایش گوره بیلر.بیر عده میزده وارکی حقیقتا اورگی بو حرکته یانیر اونلاریندا یا امکانلاری یوخدیر یادا سیاسی و تشکیلاتی ایشلردن باشلاری چیخمیر تاسوفله بیزیم حرکت داخیلده فورمالاشسادا خاریجده نه تنها ایره لی گیتمیر بلکه ده بیر از گیری قالیب و دالا قایدیر
بو خاریجده بیزیم فاجعه لی وضعیتمیزدیر