قیام ملت تورک آزربایجان بر علیه استبداد و استعمار و اشغال را نمی توان در هیچ قالب و شکلی محدود ساخت.
خلق ما برای رسیدن به خواسته های برحق خود از هر فرصتی استفاده برده است و قیام خرداد نیز یکی از جلوه های بارز این خیزش اعتراضی بود . این رخداد بزرگ مضاف بر همگونی آن با دیگر قیامهای ملی ملت تورک تبلوری خاص تر هم داشت ، چرا که با تمرکز و تأکید بر ماهیت ملی اعتراض پس از قریب به ۱۰۰ سال مبداء نوینی برای عرض اندام سیاسی – اجتماعی جامعه آزربایجانی در مقابل سیستم شونیستی حاکم گردید.
مشروطیت یک خیزش و اعتراض اجتماعی بر حق در داخل بدنه حاکمیت وقت قاجار بود که در راستای تعالی حقوق انسانها و همسویی آن با دست آوردهای انسانی بشر توسط ملت تورک و دیگر ملل ساکن در این جغرافیا تعقیب شد که سوء تدبیر سران قیام و دسیسه قدرتهای خارجی نتایجی غیر از آنچه که مد نظر بود پدید آورد و نه تنها خواسته های قیام آنطوریکه باید محقق نشد بلکه پروسه تحمیلی دولتهای خارجی یعنی فروپاشی حاکمیت تورکها بر کشور و قدرت گیری یک حاکمیت شونیستی اجرایی شد.
در ادامه این پروسه حتی آموزه های سیاسی و اجتماعی مطرح در جهان نیز به صورت کنترل شده و تحریف شده در این سرزمین بازنشانی و بازتعریف شد و با مبنا قرار دادن سلطه نژادی یک ملت خاص تغییر ماهیت داده شدند که مضاف بر اغفال هویتی ملتها ، ابتذال مکتبی و اجتماعی و ایدئولوژیک نیز بر ملتهای ساکن خصوصا خلق تورک تحمیل گردید و قبله گاه اندیشمندان ملتها به سمت غرب تغییر یافت و آنها در چشم به هم زدنی به جای خدمت رسانی به مردم و آب و خاک خویش نقش پیشکارها و خادمان خانه زاد دولت خارجی و قدرتهای جهانی را بازی کردند.
قیام خرداد با الهامی که از تحولات رخ داده در بلوک شرق گرفته بود بر مبنای تفکر «آزربایجان واحد» از قالب انتزاعی خارج و قدم به قدم قوام و تبلور عینی به خود گرفت. این قیام مرزهای توطئه را هم در نوردید و از خدعه رژیم بعنوان ابزاری در جهت مبارزه بر علیه آن سود جست. تحولی آشکار که موی بر تن سیستم اشغالگر و راسیسم حاکم راست کرد.
تحولات بعدی مراسمات قلعه بابک و قیام ۱۸ آبان در تحکیم این مواضع به کار گرفته شدند و پلاتفورم انسانی ملت تورک دایر بر لزوم رهایی از زندانی بنام ایران در عرصه مبارزات ملل ساکن در این جغرافیا بعنوان خواسته ای وزین و سنگین رسماً مطرح گردید.
این رویکرد اگر اتفاق و وحدت فکری ملت نبود هرگز قابل طرح نبود و استمرار آن هم منوط به جبران اشتباهات تاکتیکی و استراتژیک و حتی باورهای سیاسی و نظرگاه تئوریک و فکری پیشتازان می باشد تا با سازماندهی های علمی و کاستن از حجم اختلافات بی مورد و رهایی از خدعه های منسوبان شیخ و شاه و اشراف بر ماهیت دشمنانی که در مقابل خود داریم اعم از رژیم حاکم و نیروهای توسعه طلب موازی با آن در منطقه ، با اتکال به قدرت بی بدیل مردم به سرمنزل مقصود و موفقیت نهایی خلق مبارز تورک در آینده ای نه چندان دور منتهی گردد.
«تشکیلات راه ملی آزربایجان جنوبی» انتظار دارد که تمام طیف ها و اقشار و سازمانهای اجتماعی و سیاسی ملی آزربایجان جنوبی با قدمهایی استوار همسوی و وحدت قلبی و با دلهایی به هم پیوسته در این راه پر افتخار دوش به دوش یکدیگر قدم بردارند . به امید آن روز .
زنده باد یاد و خاطره شهدای قیام شکوهمند خرداد!
کمیته مرکزی تشکیلات راه ملی آزربایجان جنوبی(میللی یول)
۲۲.۰۵.۲۰۱۹